“Sot Nuk Është e Hënë” solli vëmendjen këtë herë në një libër të Annie Ernaux, shkrimtarja franceze e cila është fituesja e Çmimit Nobel për Letërsinë 2022. Vepra e saj titullohet “Pasion i thjeshtë”, një libër sa i thjeshtë, aq edhe kompleks në ndjenjat e personazheve, por që në fund, titulli flet vetë…

Në stilin e saj të lirë dhe të ashpër, Annie Ernaux dokumenton dëshirat dhe poshtërimet e një zemre njerëzore të ngujuar në një pasion gjithëpërfshirës. Duke mjegulluar linjat midis faktit dhe trillimit, një tregimtare e paidentifikuar përpiqet të përshkruaj rrjedhën emocionale dhe fizike të marrëdhënies së saj 2-vjeçare me një të huaj të martuar, ku çdo fjalë, ngjarje dhe person ose siguron një lidhje me të dashurin e saj, ose i nënshtrohet indiferencës së saj të ftohtë. Me guxim dhe saktësi, ajo kërkon të vërtetën pas një ekzistence të jetuar tërësisht për dikë tjetër dhe, në copat e pasojave të saj, ajo është në gjendje ta gjejë atë.

Një burrë dhe një grua shkëmbejnë një lidhje të fuqishme klandestine. Ai, i huaj, është i martuar dhe i vështirë për t’u kapur në çdo kohë. E lajmëron me një telefonatë kurdo që i ofrohet mundësia për të kaluar kohë së bashku.

Takimet që vijojnë janë të shkurtra, me dashurinë që shkëmbejnë mes aktesh torturuese të përndjekura prej parandjenjës së ndarjes. Pastaj ajo e vëzhgon tek ai vishet e largohet, e që aty rinis – pikërisht aty ku kishte mbetur – ajo pritje obsesive: për të, për një telefonatë, për një kapërthim të ri trupash e dëshirash.

Kur historia përfundon, burri dhe gruaja ndërpresin plotësisht çdo kontakt. Mbeten si një stampë e shënjuar në trup shenjat e seksit, dashurisë, pritjes; treguesit e një pasioni të thjeshtë.

“Pasion i thjeshtë” është një vëllim i hollë. Është një libër jashtëzakonisht i thjeshtë. Në të, Ernaux përshkruan një lidhje dashurie pasionante, vë në dukje sjelljet e saj, analizon efektet. Ajo i shtron të gjitha me shkëputjen e ftohtë të shkencës ose pornografisë; këto janë faktet e papërpunuara të pasionit të saj gjithëpërfshirës, realiteti i të jetuarit të jetës së saj tërësisht nën entuziazmin e një tjetri. Në të ajo kap gjendjen e pritjes, torturat e pasivitetit, varësinë e hollë të jetës së jetuar me shpresë.

Ernaux shkruan për përvojën pothuajse sikur të ishte një sëmundje. Ajo pranon se, në një pasion të tillë, gjithçka, absolutisht gjithçka, lidhet përsëri me të dashurin. Kur më në fund kalohet koha me ta, është e bukur dhe e mrekullueshme, por edhe surreale, e parë nga e ardhmja e mprehtë edhe pse po ndodh – kur përfshihet një pasion i tillë, na thotë Ernaux, koha reale mbushet shumë, derdhet, duke krijuar që efekt agonizues i nostalgjisë për momentin e tanishëm; “E përjetova kënaqësinë si një dhimbje në të ardhmen”.

Ajo që është domethënëse për këtë libër, ajo që e shpëton atë nga çdo shans për t’u larguar si i zakonshëm, është ekzekutimi i tij i shkathët, fjalitë e tij të bukura dhe trimëria e tij befasuese; duke shkruar një libër të tillë, në dukje kaq “femëror”, një studim kaq të paturpshëm të emocionalitetit ekstrem, dhe duke e bërë këtë me “një pezullim të gjykimit moral”, Ernaux shkruan mbi përjetimin e situatës në çast. Kur kujtojmë se qëllimi i artit është të dëshmojë, jo të vendoset për të mbështetur apo përmbysur marrëdhënien e krijuar, ne shohim në besnikërinë e mundimshme të Ernaux ndaj së vërtetës një shembull të përsosur të punës që ofron një pasqyrë në përvojën njerëzore, në vend të ndonjë konkluzioni përfundimtar.