Sot është Dita Botërore e Lirisë së Shtypit, e shpallur nga Asambleja e Përgjithshme e OKB-së në dhjetor 1993, pas rekomandimit të Konferencës së Përgjithshme të UNESCO-s. Çdo vit, Dita e Lirisë së Shtypit shënohet për t’iu kujtuar të gjithëve sfidat me të cilat përballen gazetarët dhe detyrat që kryejnë për të siguruar që rrjedha e informacionit të mbetet e qartë.

Gjithashtu shërben si një kujtesë për të gjithë se të jesh gazetar nuk është një detyrë e lehtë. Media është përgjegjëse për të sjellë të vërtetën në publik, por shpesh përballet me sfida si kërcënimet, dhuna dhe censura.

Historia

Pas rekomandimit të Konferencës së Përgjithshme të UNESCO-s në vitin 1991, në vitin 1993, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara caktoi Ditën e Lirisë së Shtypit që festohet çdo vit më 3 maj. Dita e parë e Lirisë së Shtypit u shënua më 1994-ën,  me synimin për të garantuar lirinë. e shtypit e gjithashtu duke kujtuar e nderuar gazetarët që humbën jetën në krye të detyrës.

Rëndësia

Tema e Ditës së Lirisë së Shtypit të këtij viti është “Një shtyp për planetin: Gazetaria përballë krizës mjedisore”. Kjo ditë ndihmon për të përsëritur se publiku duhet të ketë gjithmonë akses në të gjitha llojet e informacionit dhe çdo qever duhet ta mbështesë atë në krijimin e një hapësire të sigurt për gazetarët që të bëjnë punën e tyre. Kjo ditë nderon edhe organizatat mediatike e gazetarët për punën e tyre, për të siguruar që e vërteta të thuhet dhe liria e shtypit të respektohet në çdo kohë.

Deklarata e BE-së për Ditën e Lirisë së Shtypit 2024

Çdo ditë, gazetarët dhe punonjësit e medias ushtrojnë me guxim lirinë e tyre të shprehjes, shpesh në rrezik të madh personal. Gazetaria e pavarur dhe e bazuar në fakte ndihmon në mbrojtjen e demokracive tona duke ekspozuar padrejtësitë, duke i mbajtur liderët përgjegjës dhe duke i lejuar qytetarët të marrin vendime të informuara. Në vitin 2024, me zgjedhjet që zhvillohen në mbi 60 vende anembanë globit, puna e gazetarëve është më domethënëse se kurrë. Në këtë Ditë Botërore të Lirisë së Shtypit, ne nderojmë punën dhe guximin e tyre.

Si sytë dhe veshët tanë në Tokë, gazetarët duhet të mbrohen në çdo kohë, kudo. BE-ja dënon me vendosmëri të gjitha aktet e dhunës, përfshirë kërcënimet, kundër gazetarëve për ushtrimin e profesionit të tyre, qofshin ato të kryera nga shtete, grupe të organizuara apo individë. Nuk duhet të ketë mosndëshkim për krime të tilla, pavarësisht se ku ndodhin.

Gazetarët dhe punonjësit e medias që raportojnë nga konfliktet e armatosura duhet të mbrohen në përputhje me të drejtën ndërkombëtare humanitare. BE-ja shpreh keqardhje për rritjen dramatike të numrit të gazetarëve të vrarë ose të plagosur gjatë raportimit për pasojat shkatërruese të luftës. Shumë gazetarë kanë humbur jetën gjatë muajve të fundit duke na sjellë lajmet nga Gaza.

Gazetarët vazhdojnë të jenë të rrezikuar në baza ditore, ndërsa raportojnë për luftën e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, si dhe për konfliktet në Mianmar, Sudan e të tjera zona.

BE-ja shpreh shqetësim serioz për praktikën e mohimit të aksesit të mediave të pavarura në zonat e konfliktit, si një mënyrë për të kontrolluar hapësirën e informacionit e për të kufizuar aksesin e publikut në raportimin faktik dhe objektiv.

Në mbarë botën, mediat e pavarura përballen me një sërë kërcënimesh ekzistenciale. Më shumë se kurrë, ne duhet të ndërmarrim veprime vendimtare për të siguruar që media të mund të funksionojë në kushte të qëndrueshme politike, ekonomike e ligjore. BE-ja ka hedhur një hap të rëndësishëm me miratimin e Aktit Europian për Lirinë e Medias. Ky legjislacion historik synon të rrisë lirinë editoriale, të mbrojë burimet gazetareske e të përmirësojë transparencën e pronësisë së medias në BE.

BE-ja mbetet e palëkundur në angazhimin e saj për të mbrojtur lirinë e medias dhe pluralizmin në mbarë botën. Në mbrojtjen e lirisë së medias, ne mbrojmë jo vetëm të drejtën tonë për të ditur, por edhe aftësinë tonë për të formuar një të ardhme të udhëhequr nga e vërteta dhe llogaridhënia.